شیشه

این داستان، از کارهای دو سال پیشم هست:

اعتیاد یکی از عوامل انحطاط بشر و جامعهی بشری بوده و هست. اعتیاد با ریشه دواندن در میان افراد ابتدا بنیان خانواده را از هم می پاشد و سپس دست به نابودی جامعه می زند. انواع مختلفی برای اعتیاد برشمرده اند. عده ای آن را یک بیماری همچون سایر بیماریها دانسته و برای ترک آن، روشهای مخصوص خود را ارائه داده اند. برای درک بیشتر این مفهوم چند مثال میزنم. در سال 1913 یهودیانی که وارد آمریکا شدند عادت (اعتیاد) زیادی به قمار داشتند. این اعتیاد تا حدی در آنها ریشه دوانده بود که حاضر میشدند برای انجام این کار از آمریکا به کشور های مجاور (شیلی، آرژانتین و...) سفر کنند ؛ قمار انجام دهند و بازگردند. (قمار درآن سالها در آمریکا ممنوع بود.) در دورانی که آمریکا در رکود و بحران اقتصادی به سر می برد ، خرید و فروش مشروب در آنجا آزاد شد . مردم برای التیام دردهای زندگی روزمره ی خود به آن روی آوردند که تاکنون جزئی جدایی ناپذیر (لاینفک) از زندگی انسان در بیشتر کشورها شده است. البته اعتیاد میتواند جنبه های روحی و معنوی هم داشته باشد. مثل وسواس که نوعی اعتیاد به تمیزی و پاکی بیش از حد است . نمونه ی مهم دیگری که ما اصلاً آن را با نام اعتیاد میشناسیم وابستگی به مواد مخدر است.

 می دانم که روده درازی کرده ام و با این حرفهای تکراری شما را خسته کردم اما لازم بود که این مطالب یک بار به شکل کوتاه مورد بررسی قرار گیرد. اگر اشتباه نکنم جمعه شب بود. به همراه پدرم تا پاسی از شب مشغول تماشای فوتبال بودیم یک تلویزیون قدیمی پارس با چهار پایه ی بزرگ و زمخت. در طول بازی دائماً با مادرم بر سر صدای تلویزیون جر و بحث داشتیم. بالاخره تیممان برد. با خیال راحت و خستگی زیاد به تشکم که در کنار تلویزیون پهن بود غلتیدم و در حال و هوای خوبی که از سردی تشک به من دست داده بود کم کم چشمانم بسته شد که ناگهان یک زن جیغ زنان با سرعت خیلی زیاد از کنارم رد شد و به سمت اتاق انتهایی خانه مان رفت. نمی دانم خواب بودم یا بیدار. البته  که بیدار بودم . همه چیز در یک لحظه اتفاق افتاد؛ امتداد جیغ زن به امتداد نگاهم دوخته شد. سر برهنه و لباس نیمه عریان بر تن. فکر کردم خواب است ، پس دوباره چشمهایم را بستم اما گوشهایم را ... . صدای گریه و زاری زن از اتاق انتهایی خانه شنیده میشد ؛ صدای مادرم که هی به او میگفت چی شده ؟ چی شده ؟

هق هق زن به او اجازه حرف زدن نمیداد. دیگه اصلاً خواب نبودم و انگار ماجرا دستم اومده بود. دعواهای زن و شوهری است دیگه! ولی چرا اون موقع شب!؟ چون اتاق در نداشت چشمم را بستم و پتو را روی سرم کشیدم تا یک وقت زن احساس خجالت و شرم زدگی نکند . کم کم داشت گرمم میشد و همچنان هق هق زن ادامه داشت. به دَرَک، از گرما بمیرم ولی زنِ همسایه از خجالت آب نشود. زنِ نامحرم با آن سر و وضع جلوی یک پسر جوان!!

بالاخره هقِ هقِ زن بند آمد و شروع به گریه کرد. حدس زدم مادرم داره او را رو ماساژ میدهد تا آرامَش کند. کمی آرامتر که شد با همان گریه ی آهسته ای که میکرد شروع به حرف زدن کرد.

- حاچ خانم با چاقو افتاده بود دنبالم میخواست منو بکشه. دوباره زد زیر گریه. باز مادرم از او دلجویی کرد.

- آخه برای چه؟

- از سر شب تا الان تو حموم بود. نمیدونم داشت چیکار میکرد !؟ حتماً داشته از همون کوفتی میزده.

دیگه گریه اش تموم شده بود. فکر کنم که اشکی براش نمونده بود. یه نفس عمیقی کشید و ادامه داد :

- کار هر شبش شده ، ولی امشب با شبهای دیگه فرق داشت. نزدیک چهار ساعت توی حموم بود. به من شک داره. فکر میکنه که من ... . به اینجا که رسید دوباره هق هقش گرفت. چند تا نفس عمیق کشید تا بند بیاد.

- حاچ خانم به من شک داره. فکر میکنه من با مرد غریبه ام.

مادرم که سعی در آرام کردنش داشت ؛ تلاش می کرد با چند تا سوال از سر و ته قضیه سر در بیاورد.

- استغفر الله ! شما که همیشه خونه اید. اون وقت با سه تا بچه ... . نه بابا این حرف چیه! مردا همین طورند دیگه، سریع به همه چیز و همه کس شک می کنند. یکی نیست که بگه :" بابا، شما از صبح بیرونید و معلوم نیست دارید چی کار می کنید." البته ما هم نباید بذاریم زیادی حساس شن. متوجهی؟

همسایه که دیگر کاملاً آرام شده بود و معلوم بود دارد با دقت به حرفهای مادرم گوش می دهد ، خیلی سریع قبل از اینکه حرف مادرم تمام بشود گفت:

- همش به  خاطر اون کوفتیه.

- چی میکشه ؟

- شیشه 

[شیشه یکی از انواع مواد مخدر است که در آزمایشگاه ها ساخته می شود. از عوارض اعتیاد به آن، ایجاد شک و تردید است. در بسیاری از معتادان به این ماده دیده شده است که  حتی درز های خانه ی خود را می پوشانند و دائماً توهم حضور موجودی اعم از انسان و حیوانات و موجودات تخیلی را در کنار خود دارند. ترک این ماده سخت تر از سایر مواد مخدر است و قیمت آن نیز بسیار ارزان است.]

صبح با صدای مادرم از خواب بیدار شدم. به سختی توانستم چشمهایم را باز کنم. پتو را کنار زدم. کل بدنم خیس عرق شده بود. از پشت شیشه های عینک مادرم به چشمانش نگاه کردم. انگار می دانست من تمام اتفاقات دیشب را فهمیده ام. سریع عینکش را برداشت تا با دیدن آن به فکر دیشب نیفتم و هیچ وقت درباره ی اتفاقات دیشب از او نپرسم.

الان که خوندم دیدم چقدر مسخره و لوس بود واقعا ...
باید یه فکری به حال گذشته ام بکنم.

زنجیر طلا

این داستان رو دقیقا چهار سال پیش نوشتم. ترجیح دادم بهش دست نزنم و عینا بذارم اینجا. وقتی خودم خوندمش خیلی تعجب کردم. نمیدونم چرا!!

بار اولی که دیدمش داشتم شاخ در می آوردم ؛ استاد دانشگاه با این سر و وضع ساده و ریش شیش تیغ. چند جلسه که گذشت مجذوب او شدم. تا حالا کسی رو ندیده بودم که هم به این خوبی درس بدهد و هم مثل یک پرستار جنگی تمام انرژی اش را صرف تدریسش کند. دو ساعت کلاس بود از ابتدا تا انتهایش . یک بند .                                                                     

یادم هست من و رفقایم به جای او خسته می شدیم. علاقه ام هر روز به او بیشتر می شد طوری که یک غیبت هم سر کلاس هایش نداشتم. با این که تمام تلاشم رو می کردم ولی کمیتم لنگ بود. بیشتر از هر چیزی سادگی اش مرا متعجب می کرد.               
- شش ماه توی ایران درس می دهد و شش ماه تو آمریکا                                                                       
وای خدا ، دیگه نمی تونستم باور کنم.                                                                   
من اکثر اوقات ردیف اول می نشستم مگر موقع هایی که کاملا پر شده بود. یکبار خواستم از او سوالی بپرسم. رو به روی من ایستاد ، خم شد و دستهایش را روی میز گذاشت . همان موقع زنجیر طلایش را که مخفیانه زیر پیراهن نازک و ارزان قیمت خود مخفی  کرده بود مرا بهت زده کرد به طوری که اصلا به پاسخ سوالی که می گفت گوش نمی کردم.                                
- فهمیدی عزیز من؟                                                                        
من گیج و مبهوت به استاد زل زده بودم.                                                                                                             
- گفتم فهمیدی عزیز من؟                                                                     
- نه استاد میشه یک بار دیگه توضیح بدید؟                                                                                    
دوباره از اول شروع به توضیح دادن کرد. تمام حواسم را جمع کرد تا جواب را بفهمم و ضایع نشوم ولی مگر می شد. استاد و زنجیر طلا !! همیشه فکر می کردم مردهایی که زنجیر می اندازند ، به خصوص طلا ، در پی جلب توجه دیگران به خودند که صد در صد همین طور است. نمی دانم روان شناس ها بهش چی می گویند ؛ نوعی کمبود دیده شدن. به هر حال دید من نسبت به او عوض شده بود و هر روز بد و بدتر می شد.بارها سر کلاس به فکر فرو می رفتم :                                                                     
- امروز حتما می روم و موضوع را بهش می گم . نا سلامتی نهی از منکر مال همین موقع هاست دیگه.                                  
- شاید اصلا ندونه که مرد نباید طلا بندازه                                                                     
- اگه ناراحت بشه و منو پاس نکنه چی ؟                                                                                       
تصمیم خودم را گرفتم . همه چیز را در یک نامه ی بدون اسم می نویسم و توی اتاقش می اندازم . این جوری هم فاله و هم تماشا.       وظیفه هم از گردن من ساقط می شود .                                                                                         
- اگه از روی خطم منو بشناسه ؟                                                                                                                    
- خب اشکال نداره می دم آبجیم بنویسه .                                                                                                        
- اگه یکی منو ببینه .                                                                                                             
و هزار تا اگر و هزار تا جواب . راستش را بخواهید سه چهار جلسه گذشت و من هنوز کاری نکرده بودم. تو این مدت هم تمرکزم روی درس را از دست داده و هم امتحان میان ترم را خراب کرده بودم . آخرش خودم را این جوری توجیه کردم :                                                   
- اصلا به من چه !! اون که نمی خواد کسی زنجیرشو  ببینه ، من هم اتفاقی دیدم. اصلا شاید همسرش براش کادو خریده و اون هم تو رودربایستی قبول کرده ! تو آخرت که از من نمی پرسند چرا استادت طلا می انداخت .                                                       
و دیگر بی خیال قضیه شدم.                                                                                                                           
خلاصه ترم تمام شد و نمره ها آمد :                                                                                                          
- 9.75 -                                                                                                                                                  
شاخ در آوردم. مگه می شود ! درسته که تو این درس مشکل داشتم ولی نه در این حد. یک روز تا تایید نهایی نمره ها مانده بود و تنها کاری که من در آن یک روز باید انجام می دادم پیدا کردن استاد بود.                                                                    
- استاد رفته آمریکا                                                                                                                                      
این را از یکی از بچه ها شنیدم. حالا فهمیدم که واقعا بیچاره شدم. به هر زحمتی که بود استاد حل تمرین درس را پیدا کردم و    کلی روی مخش کار کردم که "بابا 0.25 بده دیگه" ولی زیر بار نمی رفت.                                      
منم که دیگر امیدم را از دست داده بودم قید قضیه را زدم.                                                                              
- آرمین چند شدی؟                                                                                                                                    
این را دوستم که توی حیاط دانشگاه من را دیده بود از من پرسید. کاری از دستش بر نمی آمد. به نشانه ی تاسف سری تکان داد و رفت. معمولا تو این موقعیت ها یکی را پیدا می کنیم و هرچقدر دلمان می خواهد به استاد بد و بی راه می گوییم و طرف مقابل هم برای ابراز هم دردی چند تا فحش می دهد حتی اگر خودش بیست گرفته باشد.                                                 
نمی دانم تا حالا در این موقعیت ها بوده اید یا نه؟ حس عجیبی به آدم دست می دهد. فکر و مخیله اش آنقدر کار می کند تا دلیلی برای این شاهکارش پیدا کند تا هم از طعنه و کنایه دوستانش در امان باشد و هم از نگاه سرزنش گرانه ی خانواده را به نگاهی ترحم انگیز تبدیل کند:                                                                       
- بچمون، عجب استاد گند دماغی داره. به خاطر بیست و پنج صدم بچمون رو انداخت.                                                    
من هم که تا آن روز از تمام این دلایل چندین مرتبه استفاده کرده بودم چاره ای نداشتم جز اعتراف به راستی که بله بابا اشکال از  خودم بوده است. درس نخواندم افتادم. ولی نه من که درس می خواندم ؛ اون هم این درس که اینقدر استادش را دوست داشتم. نه البته این دوست داشتن به اوایل ترم ، قبل از آن اتفاق بر می گشت. فهمیدم ، حتما فهمیده که من چه فکری در سر داشتم و خواسته درسی حسابی به من بدهد که تا عمر دارم فراموش نکنم.                                                              
- بچه جون تو کار مردم دخالت می کنی؟! به تو چه مربوط که من زنجیر طلا می اندازم. دِ بگیر این هم ناز شستت.                 
آن موقع فهمیدم که چه ظلمی در حق من شده. آخر استاد هم این قدر بی انصاف. تازه من که هنوز اقدامی نکرده بودم. حتما از نگاه های پر حرفم، سر کلاس درس فهمیده است.                                                                                                 
- آرمین، آرمین ...                                                                              
انگار دو ساعت روی نیمکت نشسته بودم و مشغول فکر کردن بودم. سرم را به سختی برگرداندم. یکی از بچه های هم رشته مان بود.
- نمره ی جدیدت چند شده؟                                                                                                                         
- نمره ی جدید دیگه چه صیغه ایست؟                                                                                                        
- ای بابا! کلا از موضوع پرتی ها !                                                                                                      
نمره ها اشتباه اعلام شده بود. استاد حل تمرین نمره های جدید را توی تابلو اعلانات زده بود. معنی طی الارض تا حدودی برایم شبیه سازی شد و طی چند ثانیه ای خودم را به تابلو اعلانات رساندم.                                            
- 14.75  چهارده ممیز هفتاد و پنج صدم                                                                                                           
در آن لحظه فقط به دلایل کودکانه ی خودم فکر می کردم. اصلا دیگر نمره و این حرفا برایم مهم نبود. احساس گناهی می کردم که انگار حالا حالاها باید دنبال خودم می کشیدم تا استاد به ایران تشریف فرمایی کنند و من هم از او طلب عفو و بخشش. فکر این سوء ظن بی مورد که نسبت به استاد داشتم تا مدت ها روح و روانم را آزار می داد.                                                  
یک روز صبح گعده ای با بچه های سال بالایی داشتیم و از هر دستی حرف می زدیم. از درس و کلاس بگیر تا تفریح و علایق شخصی بچه ها. نمی دانم کی و از کجا بحث به استاد کشیده شد ولی حرفی زده شد که من را ......... . هیچ طوری نمی توانم وضعیتی که بعد از شنیده شدن آن حرف به من دست داد را توضیح بدهم و البته که لازم نیست، چون احتمالا به شما هم دست می دهد.                                                                                                                              
- استاد سرطان دارد. چون نیاز به مداوا در خارج از کشور دارد شش ماه اول در آنجا کرسی درسی هم گرفته است.                   
جمعیت که از این موضوع بی اطلاع بودند بِر و بِر به گوینده ی این حرف نگاه می کردند.                                                   
- یعنی شما نمی دانستید؟ پس فکر کردید زنجیر طلایی که استاد می انداخت برای چه بود؟ جزیی از مراحل درمانش بود دیگه!